એવું શું થયું કે કુંભકર્ણ મહિનાઓ સુધી સૂતો હતો? આની પાછળનું કારણ ખૂબ જ રસપ્રદ છે.

તમે લોકોને એવું કહેતા સાંભળ્યા જ હશે કે ‘બંદૂકમાંથી ગોળી નીકળી અને મોઢામાંથી શબ્દ નીકળે, એકવાર નીકળી જાય પછી પાછી આવતી નથી.’… એ વાત 100% સાચી છે. તેથી જ વડીલો કહે છે કે બોલતી વખતે કાળજી રાખવી જોઈએ. જો તમે આજ સુધી આ વાત ના સમજ્યા હોય તો આજે તમે ચોક્કસ સમજી જશો, કારણ કે કુંભકર્ણ જેવી તેમની હાલત કોઈ જોવાનું પસંદ નહિ કરે.

 

હા, કુંભકર્ણ. રાવણનો ભાઈ, જે રામાયણ કાળથી લઈને આજ સુધી તેની બે વસ્તુઓ માટે પ્રખ્યાત છે. પહેલું ભોજન ખાવું અને બીજું પલંગ પર સૂવું. તે પણ એક-બે દિવસ માટે નહીં, મહિનાઓ માટે. પણ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આખરે કુંભકર્ણ આટલી બધી ઊંઘ કેમ લેતો હતો?

 

 

કુંભકર્ણ ભગવાન બ્રહ્માનો ભક્ત હતો

કુંભકર્ણ હંમેશા એટલું ઊંઘતો ન હતો. લોકવાયકાઓમાં તેને પર્વત જેવો વિશાળ અને મહાન ગણાવ્યો છે. તે સંત હોય કે રાક્ષસ, તેના માર્ગમાં આવનાર દરેક વ્યક્તિ તેનો ખોરાક બની ગયો. પણ તેમ છતાં તેને આમ ઊંઘ ન આવી. તેની ભયાનક ઊંઘ પાછળનું કારણ જીભ લપસી જવાનું હતું.

 

ખરેખર, એક વખત કુંભકર્ણે બ્રહ્માજીને પ્રસન્ન કરવા માટે તપસ્યા કરી હતી. તે તેમની પાસેથી વરદાન માંગતો હતો, તેથી તે તપસ્યામાં વ્યસ્ત હતો. કુંભકર્ણ તેની તપસ્યામાં અડગ હતો. આવી સ્થિતિમાં દેવતાઓને ચિંતા હતી કે આખરે તેને શું જોઈએ છે! ખરેખર, તેના શક્તિશાળી ભાઈ રાવણે પહેલેથી જ હોબાળો મચાવ્યો હતો. આવી સ્થિતિમાં જો કુંભકર્ણને પણ કંઈક મજબૂત વરદાન મળે તો આખી દુનિયા પરેશાન થઈ જાય.

 

પરંતુ દેવતાઓ પણ કુંભકર્ણની તપસ્યા તોડી ન શક્યા. બ્રહ્માજી પણ તેમની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થયા અને તેમને વરદાન આપવા સામે પ્રગટ થયા.

 

જીભ લપસી જવાથી રમત બગડી

હવે બ્રહ્માજી પ્રસન્ન થયા, પણ ભગવાન ઈન્દ્ર તંગ થઈ ગયા. તેને ડર હતો કે કુંભકર્ણ બ્રહ્માજી પાસેથી એવું કોઈ વરદાન ન માંગે, જેનાથી તેના અને અન્ય દેવતાઓ માટે મુશ્કેલી ઊભી થાય. તે પણ એવું જ હતું. કુંભકર્ણને ‘ઈન્દ્રાસન’ એટલે કે ઈન્દ્રનું સિંહાસન જોઈતું હતું. તે જ માંગવા જતો હતો. પરંતુ વરદાન માગતી વખતે તેની જીભ એવી રીતે લપસી ગઈ કે તે ‘ઈન્દ્રાસન’ને બદલે ‘નિંદ્રાસન’ (ઊંઘ માટે પથારી) માંગવા બેસી ગયો.

 

એવું કહેવાય છે કે કુંભકર્ણની જીભમાંથી આ શબ્દ નીકળ્યો તે દેવી સરસ્વતી હતી. કારણ કે, એવો ભય હતો કે જો કુંભકર્ણ દેવતાઓનો રાજા બનશે તો તે સ્વર્ગને નરકમાં ફેરવી દેશે. જ્યારે કુંભકરણને ખબર પડી કે તેણે ભૂલથી ‘નિન્દ્રાસન’ માંગ્યું છે, ત્યારે તે ચોંકી ગયો. પરંતુ ત્યાં સુધીમાં ઘણું મોડું થઈ ગયું હતું. કારણ કે, બ્રહ્માજીએ વરદાન આપી દીધું હતું.

 

કહેવાય છે કે આ પછી કુંભકર્ણે પણ બ્રહ્માને કહ્યું કે તેની જીભ લપસી ગઈ છે. કોઈ તેની ઇન્દ્રિયોમાં શાશ્વત ઊંઘ માટે પૂછશે નહીં. એવું કહેવાય છે કે રાવણે પણ વરદાન પાછું લેવા વિનંતી કરી હતી. પરંતુ બ્રહ્માજીએ વરદાન આપ્યા પછી તે પાછું ન લીધું, તેથી તેણે તે લીધું નહીં.

*•┈•••••••••••••••◈✿◈••••••••••••••┈•*

 આપણે ઇંડિયન આર્મી, નેવી અને એરફોર્સ જવાનોને ઘણી વખત સેલ્યુટ કરતાં જોયા હશે. તેમના દ્વારા કરવામાં આવતું સેલ્યુટ સન્માન આપવાની એક રીત છે, પરંતુ તમે એ વાત પર ક્યારેય ધ્યાન નહીં આપ્યું હોય કે આર્મી, નેવી અને વાયુ સેનાનાં જવાનોનું સેલ્યુટ કરવાની રીત એકબીજાથી અલગ હોય છે. તો ચાલો જાણીએ આખરે શા માટે અલગ હોય છે તેમના સેલ્યુટ કરવાની રીત.

ઇન્ડિયન આર્મી

ઇન્ડિયન આર્મી માં સેલ્યુટ કરતા સમયે હથેળીઓને સામેની તરફ રાખવામાં આવે છે. બધી આંગળીઓ એકબીજા થી જોડાયેલી હોય છે અને વચ્ચે વાળી આંગળી આઇબ્રોની પાસે હોય છે. તેમનું સેલ્યુટ એ વાતને દર્શાવે છે કે તેની પાસે કોઈપણ જાતનાં હથિયાર નથી અને સામાવાળાને તે સન્માન કોઈ ખોટા ઈરાદાની સાથે નથી કરી રહ્યા.

ઇન્ડિયન એરફોર્સ

વર્ષ 2006માં ઇન્ડિયન એર ફોર્સ ને સેલ્યુટ કરવાનો રીતમાં બદલાવ કરવામાં આવ્યો હતો. પહેલા એરફોર્સનો સેલ્યુટ કરવાનો તરીકો આર્મી ની રીત નો હતો. નવી રીતમાં સેલ્યુટ કરતા સમયે હથેળી 45 ડિગ્રીના એંગલ પર મુકેલી હોવી જોઈએ. તેની સાથે જ ડાબો હાથ આગળની તરફ થોડો ઉઠેલ હોવો જોઈએ. તેની સેલ્યુટ કરવાની સ્ટાઈલ આર્મી અને નેવી ની વચ્ચે ની સેલ્યુટ સ્ટાઈલ છે. એરફોર્સે આ સ્ટાઇલ તેથી અપનાવ્યો કારણ કે તે સેનાના બાકી બંને અંગોથી પોતાની સ્ટાઈલ અલગ રાખવા ઇચ્છતા હતા.

ઇન્ડિયન નેવી

નેવીમાં સેલ્યુટ કરતાં સમયે હથેળી જમીનની તરફ ઝૂકેલી હોવી જોઈએ. એવું તે એટલા માટે કરે છે કારણ કે પહેલા જવાન જ્યારે જહાજ પર કામ કરતા હતા તો ઘણી વખત તેમનો હાથ ગ્રીસ કે ઓઇલ ના કારણ થી ગંદા થઈ જતા હતા. પોતાના આ ગંદા હાથને છુપાવવા માટે અને સિનિયર્સની રિસ્પેક્ટ દેવા માટે તે પોતાની હથેળીઓને નીચેની તરફ ઝૂકાવીને સેલ્યુટ કરતા હતા. ત્યારથી આજ સુધી ઇન્ડિયન નેવી એ ના બધા આ રીતે જ સેલ્યુટ કરતા આવી રહ્યા છે.