જામતાડા : જ્યાંથી સાયબર ઠગ મિનિટોમાં બેંક ખાતા ખાલી કરે છે.

ઝારખંડનું જામતાડા આજે તેના સાયબર ક્રાઈમને કારણે આખી દુનિયામાં પ્રખ્યાત થઈ ગયું છે. આજે ‘ જામતાડા’ને ભારતની ફિશિંગ કેપિટલ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તમે ઘણી વાર ફિશિંગ વિશે સાંભળ્યું જ હશે, જેનો વાસ્તવમાં અર્થ ઓનલાઈન છેતરપિંડી થાય છે. દેશમાં ક્યાંય પણ સાયબર ફ્રોડ થાય તો છેતરપિંડીનો ભોગ બનનાર વ્યક્તિનું પ્રથમ નામ અને પોલીસનું નામ ‘જામતાડા’ આવે છે. આજે તે સાયબર ઠગનો ગઢ બની ગયો છે.

વાસ્તવમાં, વર્ષ 2020માં, નેટફ્લિક્સની પ્રખ્યાત વેબ સિરીઝ જામતાડા- સબકા નંબર આયેગા રિલીઝ થઈ હતી. આ વેબ સિરીઝમાં સાયબર ઠગનો ગઢ ગણાતા જામતારાના કરમટાંડ નગરની વાર્તા બતાવવામાં આવી હતી, જેમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે કરમટાંડમાં 10 અને 12માં ભણતા બેરોજગાર યુવકો કેવી રીતે દેશભરમાં ઓનલાઈન છેતરપિંડી કરે છે. આ વેબ સિરીઝને દર્શકોએ ખૂબ જ પસંદ કરી હતી અને તેના કારણે ઝારખંડની ‘જામતાડા’ દેશભરમાં ફેમસ થઈ ગઈ હતી.

જામતાડાનો ઈતિહાસ શું છે?

વાસ્તવમાં જામતારાનું કરમટાંડ એ જ ગામ છે જ્યાંથી દેશભરના લોકો સાથે સાયબર છેતરપિંડી થાય છે. આ સ્થળ એટલા માટે પણ ખાસ છે કારણ કે તે એક સમયે ઈશ્વરચંદ્ર વિદ્યાસાગરનું કાર્યસ્થળ હતું, પરંતુ આજે કરમટાંડ સાયબર ક્રાઈમનો ગઢ બની ગયું છે. 1970-80 ના દાયકામાં, દિલ્હી-હાવડા મુખ્ય લાઇન પર સ્થિત જામતારા જિલ્લાનો કરમટાંડ વિસ્તાર, ટ્રેન લૂંટ, સ્નેચિંગ અને ડ્રગ્સના દુરૂપયોગ માટે કુખ્યાત હતો.

હવે આ વિસ્તાર ડિજિટલ લૂંટારાઓનો ગઢ બની ગયો છે. જામતારાથી લગભગ 17 કિમી દૂર આવેલા ‘કર્મટાંડ’નો લગભગ દરેક યુવક આજે સાયબર છેતરપિંડી કરી રહ્યો છે. પરંતુ આશ્ચર્યની વાત એ છે કે અહીંના યુવાનો વધુ ભણેલા નથી. આ હોવા છતાં, તેઓ ઓનલાઇન છેતરપિંડી દ્વારા આંખના પલકારામાં લોકોના ખાતા ખાલી કરી દે છે.

કરમટાંડના આ ઓછા ભણેલા યુવકો ઓનલાઈન છેતરપિંડી દરમિયાન એટલી હળવી વાત કરે છે કે છેતરપિંડીનો ભોગ બનેલા લોકો તેમને ઓળખતા પણ નથી અને સરળતાથી છેતરપિંડીનો શિકાર બની જાય છે. કરમાતાંડ વિસ્તારને ‘બ્રિંજલ બ્રેકિંગ સ્ટેશન’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવતો હતો.

સ્માર્ટ ફોનનો યુગ આવતા જ આ વિસ્તાર ડિજિટલ લૂંટારાઓના ગઢ માટે કુખ્યાત થવા લાગ્યો. આજે દેશના દરેક ખૂણેથી લોકો ‘જામતારા’ નામથી સારી રીતે પરિચિત છે. અહીંના ખૂબ જ ઓછા ભણેલા યુવાનોએ મોબાઈલ દ્વારા પણ બોલિવૂડ સેલિબ્રિટીઓ, રાજકારણીઓ, નોકરિયાતોના બેંક ખાતાઓ તોડી નાખ્યા છે.

છેતરપિંડી કરવાની પદ્ધતિ બદલાઈ તો ભાગ્ય બદલાયું

હકીકતમાં, વર્ષ 2004-2005માં ભારતમાં સ્માર્ટફોન આવ્યા પછી, કરમટાંડના નાના ગુનેગારોએ ગુના કરવાની રીત બદલી નાખી હતી. ટ્રેનમાં લૂંટ, સ્નેચિંગ અને નશાની જગ્યાએ કરમટાંડના બેરોજગાર યુવાનોએ ઘરે બેસીને ઓનલાઈન છેતરપિંડી કરવાની આ નવી પદ્ધતિ અપનાવી. આ દરમિયાન કરમટાંડના કેટલાક યુવાનો દેશના મોટા શહેરોમાં ગયા અને સાયબર ક્રાઈમની પદ્ધતિ શીખ્યા અને પછી ગામમાં પાછા આવીને ગેંગ બનાવી. સીતારામ મંડલને કરમટાંડમાં ઓનલાઈન છેતરપિંડીનો જનક માનવામાં આવે છે.

જામતારા પોલીસની ફાઈલો મુજબ 10 વર્ષ પહેલા અહીંના સિંદરજોરી ગામનો રહેવાસી સીતારામ મંડલ નોકરી માટે મુંબઈ ગયો હતો. તે મુંબઈમાં મોબાઈલ રિચાર્જની દુકાનમાં કામ કરતો હતો. અહીંથી તેણે છેતરપિંડી શીખી. રજાઓમાં જ્યારે તે ઘરે પરત ફર્યો ત્યારે તેણે ગામમાં પણ છેતરપિંડીનો આ જ યુક્તિ અજમાવ્યો હતો.

ધીમે ધીમે મંડળનો આ કાળો કારોબાર વધવા લાગ્યો અને તે ઓનલાઈન છેતરપિંડીમાં સંપૂર્ણ રીતે ફસાઈ ગયો. સમય વીતવા સાથે કરમટાંડમાં સાયબર ગુનેગારોની અનેક ગેંગ રચાઈ. આ દરમિયાન માત્ર પુરૂષો જ નહીં પરંતુ ઘણી મહિલાઓની ગેંગ પણ સાયબર ફ્રોડમાં સામેલ થઈ ગઈ હતી. શરૃઆતમાં કરમટાંડના ગુંડાઓ લકી ડ્રોમાં ઈનામ મેળવવાના નામે લોકોને છેતરતા હતા. પરંતુ બાદમાં તેણે ઓનલાઈન બેંકિંગ છેતરપિંડી કરવાનું શરૂ કર્યું.

આ દરમિયાન સીતારામ મંડળે કરમટાંડના બેરોજગાર યુવાનોની એક ગેંગ બનાવી અને તેમને મોટા પાયે ઓનલાઈન છેતરપિંડી કરવાની તાલીમ આપવાનું શરૂ કર્યું. આ દરમિયાન આ ઠગ લોકોએ નકલી સોશિયલ મીડિયા આઈડી બનાવીને, સોશિયલ મીડિયા આઈડી હેક કરીને, એટીએમનું ક્લોનિંગ, ઓનલાઈન શોપિંગ, વીજળીનું બિલ ભરવા અને અન્ય નવી પદ્ધતિઓ દ્વારા લોકોને સાયબર છેતરપિંડીનો શિકાર બનાવવાનું શરૂ કર્યું હતું.

આ લોકો નકલી સિમ કાર્ડ દ્વારા નકલી બેંક મેનેજર તરીકે ઓળખાવે છે અને ગ્રાહકોને ફોન કરે છે કે તેમનું કાર્ડ બ્લોક થઈ ગયું છે. આ બહાને આ લોકો એટીએમ નંબર, ઓટીપી અને સીવીવી નંબર જેવી માહિતી માગતા હતા અને ફોન કટ થતાં જ ગ્રાહકના ખિસ્સા કપાઈ જતા હતા.

કિંગપિન સીતારામ મંડલ આ પૈસા મોબાઈલ રિચાર્જ રિટેલરના આઈડી પર ટ્રાન્સફર કરતો હતો. આ દરમિયાન રિટેલર 30 ટકા પૈસા પોતાની પાસે રાખતો હતો અને બાકીના 70 ટકા રોકડમાં આપતો હતો. તેવી જ રીતે મંડળે કમિશનની લાલચ આપીને અનેક લોકોના બેંક ખાતા અને ચેકબુક મેળવી લીધા હતા. તે આ ખાતાઓમાં છેતરપિંડીની રકમ ટ્રાન્સફર કરતો હતો.

આ પછી, ઘણા રાજ્યોમાંથી ઓનલાઈન છેતરપિંડીની ફરિયાદો બાદ વર્ષ 2020માં દિલ્હી પોલીસે સીતારામની ધરપકડ કરી હતી. દોઢ વર્ષની સજા બાદ તે જામીન પર છૂટ્યો હતો કે પોલીસે અન્ય કેસમાં તેની ધરપકડ કરી હતી. પરંતુ ત્યાં સુધીમાં સીતારામના આકાઓએ કરમટાંડમાં ઘણી ટોળકી બનાવી હતી, જેઓ આજે પણ દેશભરમાં અહીંથી ઓનલાઈન છેતરપિંડીનો ખેલ ચલાવે છે.

જેલમાંથી બહાર આવ્યા બાદ તેઓ ફરી ધંધામાં લાગી જાય છે.

દેશભરમાંથી વારંવાર છેતરપિંડીના કિસ્સાઓ સામે આવ્યા બાદ જાન્યુઆરી 2018માં જામતારામાં સાયબર પોલીસ સ્ટેશન પણ બનાવવામાં આવ્યું હતું. અત્યાર સુધીમાં દેશના 22 રાજ્યોની પોલીસે કરમટાંડ (જામતારા)માંથી 200થી વધુ મહિલા અને પુરૂષ સાયબર ઠગની ધરપકડ કરી છે.

થોડા દિવસોમાં જેલમાંથી છૂટ્યા બાદ લોકો ફરીથી સાયબર ક્રાઈમની દુનિયામાં જોડાય છે. ધીમે ધીમે જામતારા સાયબર ગુનેગારોનો ગઢ બની ગયો. દેશના તમામ સાયબર ઠગમાં, લગભગ 80% કેસોમાં, સાયબર ઠગનું સ્થાન જામતારા જોવા મળે છે.

ઝારખંડ પોલીસ જામતારામાંથી સાયબર ગુનેગારોને જડમૂળથી ખતમ કરવામાં અત્યાર સુધી નિષ્ફળ રહી છે. એવું કહેવાય છે કે કરમાતાંડ (જામતારા)નો લગભગ દરેક વ્યક્તિ સાયબર છેતરપિંડી કરી રહ્યો છે. કરમટાંડના અનેક ઘરોના તમામ લોકો આમાં સામેલ છે. આજે જામતારાના અનેક લોકોએ સાયબર ફ્રોડની મદદથી ઘરે બેઠા કરોડોની સંપત્તિ બનાવી છે.

સાયબર ઠગોએ કરોડોની સંપત્તિ બનાવી છે

જંગલો અને પર્વતોથી ઘેરાયેલા, કરમટાંડના 100 થી વધુ ગામો (આશરે 1.5 લાખ વસ્તી) છે જે વિકાસની પોતાની વાર્તા કહે છે. કરમટાંડના લોકો પાસે ન તો કોઈ મોટો ધંધો છે કે ન કોઈ નોકરી, આમ છતાં ગામમાં દરેક વ્યક્તિ પાસે આલીશાન ઘર, મોંઘા અને મોંઘા વાહનો છે.

અનેક લોકોએ અહીં સાયબર ફ્રોડ કરીને કરોડોની સંપત્તિ બનાવી છે. કરમટાંડના લોકોએ રિયલ એસ્ટેટ અને પ્રોપર્ટી સિવાય અનેક બિઝનેસમાં કરોડો રૂપિયાનું રોકાણ કર્યું છે. જ્યારે કેટલાક લોકોએ વિદેશમાં પણ પ્રોપર્ટી ખરીદી છે.

હાઈપ્રોફાઈલ લોકો ભોગ બન્યા છે

વર્ષ 2020માં, જ્યારે દિલ્હી પોલીસે કિંગપીન સીતારામ મંડલની ધરપકડ કરી હતી, ત્યારે પોલીસે જણાવ્યું હતું કે સીતારામે એક પ્રખ્યાત અભિનેતાના ખાતામાંથી 5 લાખ રૂપિયા ક્લિયર કર્યા હતા. જોકે, પોલીસે અભિનેતાનું નામ જાહેર કર્યું નથી. આ પછી જામતારાના અતાઉલ અંસારીએ પંજાબના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી અમરિંદર સિંહની પત્ની પ્રનીત કૌરને 23 લાખ રૂપિયાની છેતરપિંડી કરી હતી.

અન્સારીએ પ્રનીતને બેંક મેનેજર બતાવીને ફોન કરીને આ છેતરપિંડી કરી હતી. આ સિવાય કરમટાંડના સાયબર ઠગ્સે કેરળના સાંસદ સાથે પણ 1.60 લાખ રૂપિયાની છેતરપિંડી કરી હતી. આ મામલો સંસદ ભવન દિલ્હી પોલીસ સ્ટેશનમાં નોંધવામાં આવ્યો હતો. આ કેસમાં પોલીસે કરમટાંડમાંથી ધનંજય અને પપ્પુ મંડલની ધરપકડ કરી હતી.