તમે ‘સસ્પેન્ડ’ અને ‘ડિસમિસ્ડ’ શબ્દો વારંવાર સાંભળ્યા હશે, પરંતુ શું તમે તેમની વચ્ચેનો તફાવત જાણો છો? જાણો અહીં.

તાજેતરમાં, યોગી સરકારે 2008 બેચના IPS અધિકારી અલંકૃતા સિંહને કામ પ્રત્યે બેદરકારી અને અનુશાસનહીનતા બદલ સરકારમાંથી સસ્પેન્ડ કરી દીધા હતા. એસપી અલંકૃતા સિંહને મહિલા અને બાળ સુરક્ષા સંગઠન (1090)ના પદ પર નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.

આ દરમિયાન કહેવામાં આવ્યું હતું કે તેઓ 20 ઓક્ટોબરથી તેમની ઓફિસ તરફથી કોઈ સત્તાવાર માહિતી આપ્યા વિના વિદેશ પ્રવાસ (લંડન) પર છે. અલંકૃતા સિંહને કોઈપણ પ્રકારની રજા મંજૂર કર્યા વિના કાર્યસ્થળેથી ગેરહાજર રહેવા અને સરકારની પરવાનગી વિના વિદેશ પ્રવાસ પર જવા બદલ દોષિત ઠરવા બદલ ‘સસ્પેન્ડ’ કરવામાં આવ્યા છે. ગૃહ વિભાગે તેમના સસ્પેન્શનનો આદેશ જારી કર્યો છે. સસ્પેન્શનના સમયગાળા દરમિયાન તેણીને ડીજીપી હેડક્વાર્ટર સાથે જોડવામાં આવશે.

તમારામાંથી મોટા ભાગના ટીવી અને સમાચાર પત્રોમાં ‘સસ્પેન્ડ અને ડિસમિસ્ડ’ શબ્દો વારંવાર સાંભળતા અને વાંચતા હશો. શું તમે તેમનો સાચો અર્થ જાણો છો? જવાબ કદાચ ના હશે! આ શુદ્ધ હિન્દીના એવા બે શબ્દો છે, જે વચ્ચેનો તફાવત ઘણીવાર લોકો સમજી શકતા નથી.

જો તમે અંગ્રેજીમાં તેનો અર્થ જાણતા હોવ તો તમે તેના વિશે થોડું જાણતા હશો. પરંતુ હિન્દીમાં લોકો તેમના વિશે હંમેશા મૂંઝવણમાં રહે છે. તમારે આ અંગે વધારે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી કારણ કે આજે અમે તમને હિન્દીમાં આ બંને શબ્દોનો સાચો અર્થ જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.

ખરેખર, સરકારી નોકરીમાં મુખ્ય બે પ્રકારની સજા હોય છે. પ્રથમ – નાનો દંડ, જ્યારે બીજી – મોટો દંડ. સસ્પેન્શન અને ડિસમિસ ડિફરન્સ આ બંને સજાને વ્યાખ્યાયિત કરે છે.

સસ્પેન્ડ શું છે?

સસ્પેન્શન અથવા સસ્પેન્ડને અંગ્રેજીમાં ‘સસ્પેન્ડ’ કહે છે. સસ્પેન્ડ કરવાનો અર્થ એ છે કે કર્મચારીને સસ્પેન્ડ કરવો. જો કોઈ કર્મચારીને તેના વિભાગ દ્વારા સસ્પેન્ડ કરવામાં આવે છે, તો તેનો અર્થ એ છે કે કર્મચારી ચોક્કસ સમય માટે ઓફિસમાં કામ કરશે નહીં.

વિભાગ દ્વારા નિર્ધારિત સમય મર્યાદા પુરી થયા બાદ કર્મચારી પહેલાની જેમ પોતાની નોકરી પર પરત ફરશે. તમે કોઈપણ કર્મચારીને લાંબા સમય સુધી સસ્પેન્ડ કરી શકતા નથી, પરંતુ આ દરમિયાન તેમની સામેના આરોપોની તપાસ કરવામાં આવે છે.

શું સસ્પેન્શન દરમિયાન પગાર ચૂકવવામાં આવે છે?

જો કોઈ કર્મચારીને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવે છે, તો આ સમય દરમિયાન તેને અડધો પગાર અને મોંઘવારી ભથ્થું મળે છે. જો કે, નોકરી પર પાછા ફર્યા પછી, કર્મચારીને તેનો સંપૂર્ણ પગાર મળે છે અને તે પહેલાની જેમ તેની પોસ્ટ પર કામ કરી શકે છે. આ એક પ્રકારની સત્તાવાર સજા છે જે કર્મચારીને તેના ઉચ્ચ અધિકારી દ્વારા આપવામાં આવે છે.

જો કોઈ કર્મચારીએ ઓફિસમાં રહીને મોટો ગુનો કર્યો હોય તો તેની લાંબી તપાસ ચાલે છે. આ પછી જ કર્મચારીના ભવિષ્ય અંગે નિર્ણય લેવામાં આવશે. આ દરમિયાન, જો કર્મચારી દોષી સાબિત થાય છે, તો તેને બરતરફ કરવામાં આવે છે. બરતરફીને અંગ્રેજીમાં ‘ટર્મિનેટ’ અથવા ‘ડિસમિસ’ પણ કહે છે.

ડિસમિસ શું છે?

આ સસ્પેન્શનનો આગળનો તબક્કો છે. જો તપાસમાં કોઈ કર્મચારી દોષિત ઠરે તો તેને નોકરીમાંથી કાઢી મૂકવામાં આવે છે. ડિસમિસનો અર્થ એ છે કે કર્મચારીને તેની નોકરીમાંથી હંમેશ માટે કાઢી નાખવો. બરતરફીની સત્તા વિભાગના સર્વોચ્ચ અધિકારી પાસે રહે છે.

જો કોઈ સરકારી કર્મચારીને તેના વિભાગની નોકરીમાંથી બરતરફ કરવામાં આવે છે, તો તે વ્યક્તિ ભવિષ્યમાં સરકારી નોકરી માટે અરજી પણ કરી શકશે નહીં. આ સિવાય તેઓ ચૂંટણી પણ લડી શકતા નથી.

શું તેમને બરતરફી પર પગાર મળે છે?

જવાબ છે ના! જો કોઈ સરકારી કર્મચારીને તેના વિભાગ દ્વારા નોકરીમાંથી બરતરફ કરવામાં આવે છે, તો આ સમય દરમિયાન તેને પગાર અથવા કોઈપણ ભથ્થું મળતું નથી. આ સ્થિતિમાં પીએફ પણ ઉપલબ્ધ નથી, કર્મચારીને માત્ર ગ્રેજ્યુએટી મળે છે.

*•┈•••••••••••••••◈✿◈••••••••••••••┈•*

દુનિયાની સૌથી મોંઘી કાર, રોલ્સ રોયસ દ્વારા કચરો ઉપડાવનાર રાજાની કહાની

દોસ્તો, વ્યક્તિની ઓળખ તેના વાણી અને તેના વર્તનથી થવી જોઈએ, તેના પહેરવેશથી નહીં, આ આપણા દેશની સંસ્કૃતિ છે. આપણે દેખાવ અને કપડાંના આધારે ભેદભાવ નથી કરતા. આપણે દરેક મનુષ્યનો આદર કરીએ છીએ અને બીજાઓ પાસેથી પણ તે જ આદરની અપેક્ષા રાખીએ છીએ. આજે અમે તમને આપણા ભારતના એક એવા રાજાની કહાની જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ, જેમણે રોલ્સ રોયસ જેવી દુનિયાની સૌથી મોટી કંપનીના માલિકને પોતાના સ્વાભિમાન માટે પાઠ ભણાવ્યો હતો.

આ વાત 1920ની આસપાસની છે. રાજસ્થાન, અલવર ના રાજા જયસિંહ પ્રભાકર લંડનમાં વેકેશન ગાળવા ગયા હતા. એક દિવસ તેઓ રાજાનો પોશાક છોડીને સામાન્ય વસ્ત્રોમાં લંડન ફરવા નીકળ્યા. આ દરમિયાન તેમની નજર 'રોલ્સ રોયસ'ના શોરૂમ પર પડી. શોરૂમની અંદર પાર્ક કરેલી એક વૈભવી કાર રાજા જયસિંહ પ્રભાકરને આકર્ષિત કરી ગઈ, તેથી તે તેને જોવા માટે અંદર ગયા. પરંતુ તેમણે સાદા કપડા પહેરેલા હોવાથી શોરૂમનો સ્ટાફ તેમને ઓળખી શક્યો ન હતો, અને તમને ગરીબ હોવાનું માની, આ કાર ખરીદવાની તેમની હેસિયત (ઔકાત) નથી તેવું કહી, રાજા જય સિંહ પ્રભાકરને શોરૂમની બહાર જતા રહેવાનું કહ્યું.

એ આ ઘટનાને દિલ પર લઇ લીધી અને નક્કી કર્યું કે તે 'રોલ્સ રોયસ'ને પાઠ ભણાવશે. આ માટે તેમણે બીજા દિવસે 'રોલ્સ રોયસ'ના એજ શોરૂમમાં રાજાની જેમ ઠાઠ માઠ સાથે પ્રવેશ કર્યો. હવે, શોરૂમના સ્ટાફને પહેલેથી જ સમાચાર મળી ગયા હતા કે અલવરના રાજા કાર ખરીદવા આવી રહ્યા છે, તેથી તેઓએ રાજા જય સિંહ પ્રભાકર ને ખૂબ આતિથ્ય આપ્યું અને સન્માન કર્યું. રાજા જય સિંહ પ્રભાકર એ સમય બગાડ્યા વિના, 'રોલ્સ રોયસ' ની અનેક કાર એક સાથે ખરીદવાનો આદેશ આપ્યો.

એવું પણ કહેવાય છે કે તેમણે તમામ વાહનો માટે રોકડમાં ચૂકવણી કરી હતી. આટલો મોટો ઓર્ડર મળ્યા બાદ શોરૂમના તમામ કર્મચારીઓ ખૂબ જ ખુશ હતા. પરંતુ, તેઓ જાણતા ન હતા કે રાજા જય સિંહ પ્રભાકર તેમના વાહનો સાથે આગળ શું કરવા જઈ રહ્યા છે. વાહનો ભારતમાં પહોંચાડતાની સાથે જ રાજા જયસિંહે તમામ વાહનો નગરપાલિકાને સોંપી દીધા. તેમજ આદેશ કર્યો કે આજથી જ આ 'રોલ્સ સોયસ' ની ગાડીઓ દ્વારા જ શહેરનો કુડો કચરો ઉપાડવામાં આવશે.

રાજાના આ પગલા પછી 'રોલ્સ રોયસ'ની ગાડીઓ મજાકને પાત્ર બનવા લાગી. લોકો તેને ખરીદવાનું ટાળવા લાગ્યા. દરેક જણ વિચારવા લાગ્યા કે જે કારમાં ભારત પોતાનો કચરો ભરે છે તેને કોઈ કેવી રીતે ચલાવી શકે. એવું કહેવાય છે કે અંતે કંપનીએ રાજા જય સિંહને પત્ર લખીને તેના કર્મચારીના વર્તન માટે માફી માંગી હતી. આ સાથે તેમની કારમાંથી કચરો ઉપાડવાનું બંધ કરવામાં આવે તેવી વિનંતી કરવામાં આવી હતી.

રાજા જયસિંહે પણ મોટું દિલ દાખવીને પોતાની સાથે થયેલ વ્યવહાર અંગે કંપનીને માફ કરી દીધી અને વાહનમાંથી કચરો ઉપાડવાનું કામ બંધ કરાવી દીધું. આ પગલાથી રાજા જય સિંહ દુનિયાને એક સંદેશ આપવામાં સફળ થયા કે કોઈ વ્યક્તિને તેના કપડાથી ઓળખવી યોગ્ય નથી. માણસ પોતાના કપડાંથી અમીર કે ગરીબ નથી બનતો.

જો તમને મહારાજા જય સિંહ પ્રભાકરનો બીજો કોઈ ટુચકો કે વાર્તા યાદ હોય તો અમને કોમેન્ટ બોક્સમાં ચોક્કસ જણાવો.

બાકી આ લેખ ગમ્યો હોય કે વાંચવાની મજા આવી હોય તો કોમેન્ટ કરજો. અને તમારા મિત્રોને શેર પણ કરજો.

*•┈•••••••••••••••◈✿◈••••••••••••••┈•*